Çok çeşitli işler yapan birçok psikolog türü vardır. Psikolog çeşitleri ve onların ne yaptıklarıyla ilgili daha fazla bilgi edinebilirsin.
Psikolog çeşitleri nelerdir? Psikolojinin çeşitli dallarında görev alan insanlar neler yaparlar? Psikolog terimi duyulduğunda genellikle birinin karşısına geçip onu dinleyen bir insan figürü canlandırılır. Bu doğrudur ama psikoloji içerisinde çok daha farklı uzmanlık alanları vardır.
Özet: Psikolog çeşitleri
Psikolog çeşitleri oldukça fazladır. Her birisi uzmanlık alanına göre belirlenir. Örneğin, insanların nasıl çalıştığını ve çalışırken nelerle etkileşime girdiğini inceleyen psikologlar vardır. Benim görevim sana bilinen tüm psikolog çeşitleri hakkında bilgi verip seni bilinçlendirmektir.
“Psikolog çeşitlerini ve onların ne iş yaptıklarını merak ediyorum.” diyorsan aşağıdaki maddelere göz atabilirsin. Bu maddelerin her birisi özettir. Daha fazlasını öğrenmek istiyorsan yazıyı okumaya devam etmeni öneririm:
- Havacılık psikologları
- Biyolojik psikologlar
- Klinik psikologları
- Bilişsel psikologlar
- Topluluk psikologları
- Eğitim psikologlar
- Endüstriyel psikologlar
- Sosyal psikologlar
- Mühendislik psikologları
- Karşılaştırmalı psikologlar
- Askeri psikologlar
- Çevresel psikologlar
- Tüketici psikologları
- Kişilik psikologları
- Adli psikologlar
- Danışman psikologlar
- Okul psikologları
- Sağlık psikologları
- Kültürler arası psikologlar
- Gelişim psikologları
1. Havacılık psikologları
Bu psikologlar pilotların ve diğer uçuş ekibi üyelerinin davranışlarını inceler. Havacılık psikologları ayrıca hava yolu güvenliği konusunda araştırmalar yaparak yeni eğitim ekipmanlarının geliştirilmesine ve doğru çalışanların seçilmesine yardımcı olur.
Bir havacılık psikologu pilot seçimi için uygulanacak olan testleri seçebilir veya yeni testler geliştirebilir. Havacılık psikologları, bu kritik roller için yalnızca en iyi kişilerin seçilmesini sağlamak için psikoloji bilgilerini kullanırlar.
2. Biyolojik psikologlar
Bu psikologlar zaman zaman fizyolojik psikologlar olarak adlandırılırlar. Beyin ve davranış üzerine araştırma yaparlar. Biyolojik psikologlar, davranışın sinir temellerini inceleyerek insanların davranışlarını etkileyebilecek farklı biyolojik faktörleri anlamaya çalışırlar.
Bu tip psikologlar, beyin hastalıklarını ve olası yaralanmalar sonrası davranışları araştırabilirler. Araştırmacılar, insanların bu tür yaralanma ve hastalıklardan nasıl etkilendiğini daha iyi anlayarak ciddi travmaların yaşanmasını önlemeye ve hastaları iyileştirmeye odaklanırlar.
3. Klinik psikologları
Klinik psikologlar, psikolojik sıkıntılara ve zihinsel hastalıklara sahip bireyleri değerlendirirler, onlara çeşitli tanılar kolaylar ve onları tedavi ederler. Ayrıca psikoterapi uygularlar ve uygun tedavi planları geliştirebilirler.
Klinik psikologları sıklıkla hastanelerde, ruh sağlığı kliniklerinde ve özel muayenehanelerde çalışırlar. Çeşitli tedavi teknikleri konusunda eğitimli olurlar. Ancak belirli hastalıkların tedavisinde veya belirli topluluklarla çalışmakta uzmanlaşma yoluna gidebilirler.
4. Bilişsel psikologlar
Bilişsel psikologlar, karar verme ve problem çözme gibi konular dahil olmak üzere insanların düşünce yönlerini araştırırlar. Bu tip psikologlar, beynin bilgiyi nasıl işlediğini, öğrendiğini, sakladığını, tanıdığını ve kullandığıyla ilgilenirler.
Bilişsel psikologlar, üniversiteler, araştırma merkezleri, rehabilitasyon tesisleri, hastaneler ve devlet kurumları gibi pek çok farklı ortamda çalışabilirler. Bu alandaki profesyoneller sıklıkla araştırma yapmak ve hastalarla çalışmak gibi çeşitli görevleri yerine getirirler.
5. Topluluk psikologları
Bu tip psikologlar toplum sağlığı sorunları hakkında araştırma yaparlar. Ayrıca toplumu eğitme ve toplumsal önlem programları geliştirmeye çalışırlar. Bu uzmanlar, hem bireysel hem de topluluk düzeyinde olumlu değişikliklere öncülük etmek için çaba gösterirler.
Üniversitelerde, devlet kurumlarında, topluluk organizasyonlarında ve özel işletmelerde görev alabilen bu psikologlar profesörlükten danışmanlığa kadar farklı şekilde görevlerini yürütebilirler. Bu alandaki araştırmacılar daha çok eylem odaklı olma eğilimindedirler.
6. Eğitim psikologları
Bu psikologlar insanların öğrenim ve eğitim sürecini incelerler. Bu, öğretim stratejileri ve öğretim teknikleri geliştirmeyi içerebilen bir yaklaşımdır. Bazı eğitim psikologları üstün zekalılık veya öğrenme güçlüğü gibi daha spesifik alanları incelerler.
Bu psikologlar, sosyal, bilişsel ve duygusal faktörlerin öğrenme sürecini nasıl etkilediğine bakarlar. Bu alandaki bazı profesyoneller çocukların öğrenmelerini etkileyen sorunların belirlenmesi konusunda uzmanlaşmış olurlar.
7. Endüstriyel psikologlar
Endüstriyel psikologlar, belirli işler için en iyi çalışanların nasıl seçileceği ve işçi verimliliğinin nasıl artırılacağı gibi endüstriyel davranışları inceler. Bir endüstriyel psikolog, psikolojik ilke bilgisini belirli iş rolleri için adayları taramak adına değerlendirmek yapmak için kullanabilir.
Bununla birlikte bilgileri artırmak, verimliliği en üst düzeye çıkarmak ve yaralanmayı en aza indirmek için mevcut çalışanların eğitim programlarını geliştirmekle görevli olabilirler. Ayrıca endüstriyel psikologlardan çalışan memnuniyeti tutma düzeyini artırmanın yeni yollarını aramaları istenir.
8. Sosyal psikologlar
Sosyal psikologlar, insanların sosyal ortamlarda nasıl davrandıklarını ve grupların bireysel davranışları nasıl etkilediğini içeren davranışları incelerler. Bir sosyal psikolog, tutumlar, ön yargılar, iletişim, kişiler arası ilişkiler ve ikna gibi çok çeşitli konuları araştırabilirler.
Bazı profesyoneller için bu araştırma süreci sosyal davranış anlayışına katkı sağlamak için temel araştırmaların yapılmasını içerir. Diğer durumlarda sosyal psikologlar daha sağlıklı ve daha verimli insan gruplarını teşvik etmek için bilgi ve becerilerini kullanırlar.
9. Mühendislik psikologları
Mühendislik psikologları, makine, ekipman, teknoloji ve çalışma ortamlarını iyileştirerek insan yeteneklerini geliştirmenin yollarını keşfetmeye odaklanırlar. Bazıları daha temel araştırmalara odaklansa bile mühendislik psikologları çok uygulamalı olarak hareket ederler.
Mühendislik psikologları, sağlık sektöründe hastaların daha hızlı iyileşmelerine yardımcı olmak için kullanılabilecek teknolojiyi geliştirme görevini üstlenebilirler. Ayrıca, cep telefonları gibi insanların her gün kullandığı ürünleri tasarlamaya ve geliştirmeye yardımcı olurlar.
10. Karşılaştırmalı psikologlar
Karşılaştırmalı psikologlar, farklı türlerin davranışlarını, özellikle hayvan ve insan davranışları arasındaki değişiklikleri incelerler. Hayvan türleri arasında birçok şeyin değişiklik göstereceği kabul edilse bile bazı hayvan davranışlarının insan davranışlarıyla benzeşmesi söz konusudur.
Bu nedenle, sıçanlar ve köpekler gibi hayvanların davranışlarını ve tepkilerini incelemek insan davranışları açısından çeşitli izlenimler elde edebilmek anlamına gelir. Kendra Cherry‘nin belirttiği gibi Pavlov’un köpeklerle yapmış olduğu meşhur deney bunun en ideal örneğidir.
11. Askeri psikologlar
Askeri psikologlar, psikolojiyi askeri bir ortamda uygularlar. Bu, zihinsel hastalıkları veya duygusal sıkıntıları olan askerleri tedavi etmek, askeri yaşamın farklı yönlerini araştırmak ve askerlerin sivil hayata geri dönmelerine yardımcı olmak gibi şeyleri içerebilir.
Bazı askeri psikologlar, ordunun farklı kollarında psikoterapi gerçekleştirmeye odaklanabilirler. Bazıları ise insan aklı ve davranışları, çarpışma stresi, karar verme becerisi ve liderlik konusundaki bilgilerini uygularlar.
12. Çevresel psikologlar
Çevresel psikologlar, insanlar ve onların çevreleri arasındaki ilişkiyi, doğal ortamları ve yaratılmış ortamları araştırırlar. Bu, koruma projeleri üzerinde çalışmayı, nesli tükenmekte olan türlerin korunmasına yardımcı olmayı ve küresel ısınmayı durdurmanın yollarını araştırmayı içerebilir.
Bu uzmanlar, insanların çevreleri üzerindeki etkilerini incelemek için araştırmacı olarak çalışabilirler. Bazı çevresel psikologları çevre politikalarını şekillendirmek için devletle birlikte çalışmayı tercih edebilirler.
13. Tüketici psikologları
Tüketici psikologları aynı zamanda pazarlama psikologları olarak bilinirler. Bu psikologlar tüketici davranışlarını araştırmakla ve işletmelere tüketicileri teşvik etmek için pazarlama stratejileri geliştirmekle görevlidirler.
Bu tür psikologlar, alıcıların pazarlama mesajlarına nasıl tepki verdiklerini araştırırlar. Karar verme stratejilerini analiz ederler ve duyguların satın alma tercihlerinde oynadığı rolü saptamaya çalışırlar. Bu uzmanlar işletmelerin pazarlama mesajları geliştirmelerine yardımcı olurlar.
14. Kişilik psikologları
Kişilik psikologları, kişiliğin farklı yönlerini ve bireysel özelliklerini bireyin yaşamını ve davranışını nasıl etkilediğini inceler. Kişilik psikolojisi alanındaki araştırmacılar, günlük yaşamda uygulanabilecek çok çeşitli konularla ilgilenebilirler.
Örneğin, kişiliğin nasıl oluştuğunu ve değiştirilip değiştirilemeyeceğini öğrenebilirler. Ayrıca, bazı kişilik özelliklerinin belirli hastalıklara veya rahatsızlıklara bağlı olup olmadığını araştırırlar. Buna ek olarak, kişiliğin gelişimine katkıda bulunan birçok faktörü inceleyebilirler.
15. Adli psikologlar
Adli psikologlar, psikoloji ile hukuk arasındaki ilişkiye odaklanır. Bu, ceza davalarında veya hukuki ihtilaflarda danışmanlık yapmak, çocuk velayeti değerlendirmelerini gerçekleştirmek ve suç mağdurlarına psikoterapi hizmetleri sunmak gibi görevleri içerebilir.
Sinema ve televizyon programlarındaki popüler tasvirler sayesinde bu alana ilgili son yıllarda epey artmıştır. Ancak ekrandan aktarılanın aksine adli psikologlar genel olarak çocuk ve yetişkin suçluları yeniden yaşama riskine göre değerlendirmekle meşgul olurlar.
16. Danışman psikologlar
Danışman psikologlar veya diğer adıyla psikolojik danışmanlar, psikolojik bozukluklardan, davranış problemlerinden, duygusal zorluklardan ve stresten etkilenen insanlara psikoterapi yöntemiyle yardımcı olurlar. Temel hedef ise insanları tekrar gündelik yaşantısına geri kazandırmaktır.
Danışman psikologlar, klinik psikologları ile oldukça benzerler. Tüm yaklaşımların temelinde psikoterapi yatar. İnsanların problemlerini tespit etme ve onlara problemleri çözebilme konusunda yardımcı olmayı amaç edinirler.
17. Okul psikologları
Okul psikologları, çocukların okul ortamlarında duygusal, akademik, sosyal ve davranış problemleriyle baş etmelerine yardımcı olurlar. Bu psikoloji alanında çalışan profesyoneller, bireyin eğitim ortamının sağlıklı, güvenli, destekleyici ve üretken olmasını sağlarlar.
Bir tür sorunla mücadele eden çocuklar davranış kaynaklı, duygusal kaynaklı ve akademik kaynaklı zorluklarla başa çıkmak adına etkili bir plan bulmak için bir okul psikologu ile çalışabilirler. Okul psikologları gerektiğinde konuşarak ihtiyaç duyan öğrencilere destek olabilirler.
18. Sağlık psikologları
Sağlık psikologları, psikoloji, biyoloji, sosyal gruplar ve davranışın genel sağlığı nasıl etkilediğine odaklanırlar. İnsanlar ile birlikte çalışarak refahı en üst düzeye çıkarmak ve hem zihinsel hem de fiziksel sağlığı iyileştirmek için çaba gösterirler.
Bu alandaki bazı profesyoneller, çeşitli sağlık konularında yardım arayan insanları bulup klinik çalışmaları yoluyla tedavi etmeye çalışırlar. Bu, psikoterapi sağlamayı, farklı psikolojik değerlendirmeler yapmayı ve insanlara sorunlarıyla başa çıkmak için yeni teknikler öğretmeyi kapsar.
19. Kültürler arası psikologlar
Kültürler arası psikologlar, kültürel farklılıklara göre insanların nasıl değiştiğini ve kültürel ilişkilerin davranışların nasıl etkilediğini incelerler. Genellikle evrensel bağlamda davranışın farklı yönlerini veya farklı kültürler arasında oluşan çeşitliliği keşfetmeye çalışırlar.
Örneğin, kültürler arası psikologlar, ebeveynlik tarzının kültürler arasında nasıl farklılık gösterdiğini araştırırlar. Bireyci kültürler ile diğer kültürler arasındaki farklılıkları incelerler. Bununla birlikte bireyin yetiştiriliş tarzı ile yetişkin davranışları arasındaki bağı irdelerler.
20. Gelişim psikologları
Gelişim psikologları tüm yaşam boyunca insani gelişmeyi araştırır. Bazıları erken çocukluk, ergenlik, yetişkinlik veya yaşlılık gibi belirli bir döneme odaklanır. Bu uzmanlar, gelişimsel bir gecikme veya sakatlık yaşayan çocukların değerlendirilmesi gibi görevleri yerine getirebilirler.
Bazı gelişim psikologları araştırmaya odaklanabilirler. Böylece yaşam boyunca ortaya çıkabilecek gelişim sorunları açısından çeşitli anlayış katkıları sunabilirler. Diğer profesyoneller gelişim sorunları ile başa çıkmak için yardıma ihtiyaç duyanlarla uygulamalı çalışmalar yapabilirler.
Umarım bu bilgiler psikolog çeşitlerini öğrenme konusunda sana yardımcı olmuştur. Eklemek istediğin bir şeyler varsa hemen yorum yapabilir veya önerilerimi beğendiysen yazımı arkadaşlarınla paylaşabilirsin.