Facebook bağımlılığından kurtulmanın 10 yolu

Sosyal medya bağımlılığı son dönemlerde sıkça konuşulmaya başlanan bir konudur. Psikologlar bu konunun üzerinde önemle durmaktadır çünkü mobil platformların yaygınlaşması ile bu bağımlılık giderek artış göstermektedir. Fakat sosyal medyayı kullanan herkesin bağımlı olduğunu söylemek doğru olmayacaktır.

Facebook bağımlılığı saatlerce Facebook’ta vakit geçirmek, sürekli durum güncellemesi yapmak, profilini durmadan yenilemek ve başkalarının profillerine göz atarak zamanını tüketmek olarak kendini gösterir. Bu bağımlılıktan kurtulamayan insanlar psikolojik olarak kendilerine zarar vermeye başlarlar.

Sosyal medya bağımlılığı son dönemlerde sıkça konuşulmaya başlanan bir konudur. Psikologlar bu konunun üzerinde önemle durmaktadırlar. Çünkü mobil platformların yaygınlaşması ile bu bağımlılık giderek artış göstermektedir. Fakat sosyal medyayı kullanan herkesin bağımlı olduğunu söylemek doğru olmayacaktır.

Facebook’u kullanmanı sağlayan psikolojik nedenler

Sosyal medya bağımlısı olduğunu kabul etmiyor olabilirsin. Aşağıda yer alan psikolojik faktörlerden herhangi birisine olumlu cevap veriyorsan sosyal medya bağımlısı olduğunu bilmen gerekir. Kendini rahatlatmak adına mutlaka sosyal medya kullanımı azaltmaya özen göstermelisin.

Erteleme alışkanlığı

Facebook’ta dakikalarca kaydırma yapan kişilerde erteleme hastalığı veya alışkanlığı bulunabilir. Facebook’ta sayfayı ne kadar aşağı indirirsen indir mutlaka karşına göz atabilecek yeni bir şeyler geleceği aşikardır. Siz bu yeni şeylere göz atarken vakit hızlı geçer.

Bir süre sonra normal işlerini ertelemeye başlarsın. Facebook’ta daha fazla vakit geçirmeye çalışmanın sonucu erteleme hastalığına mahkum olmaktır. Bundan kurtulamazsın çünkü sürekli olarak karşına gelecek yeni şeyler söz konusudur. Bir ona, bir buna bakayım derken kendini kaybedersin.

Kararsızlık

Facebook’ta sürekli paylaşım yapmak tereddütlerle ve kararsızlıklarla boğuşmak anlamına gelir. Ancak bunun yanında yalnızlık hissiyle yaşadığın anlamına gelebilir. Sürekli olarak her şeyi paylaşmak, arkadaşlarının fikirlerini ve düşüncelerini almak yalnızlık çektiğinin bir göstergesidir.

Diğer taraftan bu yalnızlık çekme durumunun üzerinde biraz durmak gerekir. Çünkü insanlar bunu gidermek için bir şeyler yapma gereği duyarlar. Bu yüzden sosyal medyada daha fazla vakit geçirmek için çaba gösterirler. Yaşadıkları yalnızlığı bu şekilde gidermeye çalışırlar.

Yersiz düşkünlük

Facebook’a girip eski sevgilinin profiline göz atıyor musun? Bunu gün içerisinde belirli aralıklarla gerçekleştiriyor musun? Bu durumda sende yersiz düşkünlük problemi olabilir. Çünkü platformun sana sunmuş olduğu gezinme özgürlüğünü gereksiz düşkünlüğün için kullanıyorsun demektir.

Facebook sana insanlarla daha kolay iletişim kurma şansı sunabilir. Bunu uygun biçimde kullandığın sürece bir sorun yoktur. Fakat geçmişe bağlı kalarak yaşamaya çalışmak kendi kendini rahatsız etmen anlamına gelir. Bunun farkında olmalı ve kendini bu sarmaldan kurtarmaya çalışmalısın.

Sabırsızlık

Sürekli olarak Facebook bildirimlerinizi mi kontrol ediyorsun? Eğer öyleyse inkar etsen bile sabırsızlık ile boğuşuyorsun demektir. Facebook bildirimlerini sürekli olarak kontrol etmeye devam edersen sonunda sabırsızlığa yenik düşüp kendini daha fazla vakit harcamaya kaptıracaksın demektir.

Üretkenlik söz konusu olduğunda insanlara genelde telefon bildirimlerini kapatmaları önerilir. Bunun temel sebebi bildirimlerle boğuşmalarına engel olmaktır. İnsanlar bunu başardıkları sürece daha üretken ve daha verimli çalışmayı başarabilirler. Kendini Facebook bildirimlerinde kaybetmemeye özen göstermelisin.

Eksiklik

Sürekli olarak Facebook sayfanı yeniliyor musun? Bu durumda hiçbir şeyi kaçırmak istemiyorsunuz demektir. Bir şeyi kaçırdığın zaman bir eksiklik hissedeceğini düşünürsün. Bu nedenle sürekli olarak sayfayı yeniler ve en son gelişmelerden anında haberdar olmaya çalışırsın.

Bunun bir sonu yoktur çünkü her zaman yeni bir şeyler karşına çıkabilecektir. Facebook ve diğer sosyal medya ağları bunun üzerine kuruludur. Sürekli yeni bir şeyler keşfedersin ve keşfedeceğin şeyleri kaçırmak istemezsin. Seni bu psikolojiden yakalayarak kendilerine çekerler.

Bağımlı olduğunu kabul etmelisin

Facebook bağımlılığını ortadan kaldırmak istiyorsan ilk önce bağımlı olduğunu kabul etmelisin. Kabul etmediğiniz bir şeyi yenmeye çalışmak gerçekçi olmayacaktır. Bağımlı olmak utanılacak bir durum değildir. En azından kendinizi bu bağımlılıktan kurtarmaya çalışan bir kişi için kusur olarak görülmemelidir.

Facebook bağımlısı olduğunu kabul ettiğin zaman davranışlarını gözden geçirme konusunda önemli bir adım atmış olursun. Bu adım sayesinde kendine dışarıdan bir gözle bakmayı başarırsın. Bağımlı olduğunu kabul etmediğin sürece bununla başa çıkamayacağını bilmelisin.

Neler yaptığını gözden geçirmelisin

İnternet ortamına girdiğin andan itibaren Facebook’a dalıp gitmek yerine kendine basit sorular yöneltmeye çalışmalısın. “Facebook bana ne kazandırıyor?” veya “Facebook’ta neler yapıyorum?” gibi soruları kendinize yönelterek onun hayatına kattığı değeri belirlemeyi başarabilirsin.

Elinde hiçbir şey bilmediğin bir sınavda teslim ettiğin boş bir kağıt yer alabilir. Facebook hayatınıza büyük değerler katmaz. Seni sadece büyüsüne kapılma konusunda ikna etmeye çalışır. Bunu başardığı zaman olacaklar ortadadır. Yeni paylaşımlar, yeni beğeniler ve bunların peşinden gitmeye uğraşan bir insan.

Facebook’un değerini belirlemelisin

Facebook’u kullanıyorsan senin için bir değeri olmalıdır. Vakit geçirmek için kullanmanın yanında bu platformu iş için kullanıyor olabilirsin. Facebook’u iş için kullananların bahaneleri genellikle normal kullanıcılardan daha fazladır. Fakat bu bahanelerin çok gerçekçi bahanelerden oluşmayacağını bilmelisin.

Facebook hayatına bir değer katıyorsa bunun ne olduğunu bulmalısın. Kişisel hayatını veya iş hayatını daha iyi bir noktaya taşıyor mu? Taşıyorsa bunun sınırları nelerdir? Bunları belirledikten sonra Facebook’ta yapabileceğin geri kalan eylemlerden uzak durmaya çalışmalısın.

Örneğin, işiniz gereği bir Facebook sayfasının yöneticisiysen düzenli olarak gelen mesajları veya bildirimleri kontrol etmeniz gerekir. Bunu periyodik olarak gerçekleştirip Facebook’un işinize yaramayacak diğer özelliklerini görmezden gelmen gerekir. Bağımlılığını yenmek istiyorsan bunu yapmayı başarmalısın.

Alışkanlığı tetikleyen unsurları bulmalısın

Yukarıda yer alan psikolojik nedenlere tekrardan göz atmalısın. Göz attığın bu nedenlerden ve durumlardan hangisini yaşıyorsun? Saatlerce Facebook haber kaynağını yeniliyor musun? Sürekli olarak bildirimleri mi kontrol ediyorsun? Bunları gözden geçirmeli ve not etmelisin.

Ortaya çıkan bu durumların nerede ve ne zaman yaşandığını fark etmeye çalışmalısın. Bununla birlikte oraya bakmadığında ne tür psikolojik durumlar yaşadığını gözlemlemeye çalışmalısın. Alışkanlığı yerine getirmediğin zaman stres, terleme, korku, tedirginlik gibi çeşitli psikolojik durumlarla karşı karşıya kalabilirsin.

Alışkanlığı değiştirmelisin

Facebook vaktinizi geçirdiğin bir alan olabilir. İletişim kurduğun, sohbet ettiğin bir platform olabilir ama sana zarar veriyorsa burada kalmanın bir anlamı yoktur. Dolayısıyla sahip olduğun bu alışkanlığı daha faydalı bir alışkanlıkla değiştirmeye çalışmalısın.

Bu noktada, ne tür alışkanlıklara sahip olabileceğinizi düşünmelisin. Facebook’un sizi neden ve nasıl bağımlı yaptığını unutmamalısın. Benzer bağımlılıkla uğraşmak istemiyorsan dikkatlice yeni bir alışkanlık seçin. Örneğin, Facebook kullanmayı bırakıp bir başka sosyal medyayı kullanmaya çalışmak doğru değildir.

Henüz sahip olmadıysan okuma alışkanlığına sahip olmayı düşünebilirsin. Facebook gibi sosyal medya kanallarından daha az vakit alıcı ama daha öğretici ve eğlendirici bir alışkanlıktır. Ne kadar fazla kitap okursan o kadar fazla şey öğrenebilirsin. Öğrendiklerinizi gündelik hayatınızda kullanmaya başlayarak kendini geliştirebilirsin.

Bahaneleri bir kenara bırakmalısın

Bazı insanlar sosyal medyayı haberleri takip etmek için kullanıyorum şeklinde bahaneler üretirler. Aslına bakarsan geçerli bir bahanedir. Ama alternatifleri düşünülmeden üretilmiş bir bahane olduğu unutulmamalıdır. Haberleri okumak için sosyal medyayı değil RSS kaynaklarını takip etmeyi düşünebilirsin.

Facebook’tan çıkmamak için kendinize bahaneler üretmeyi bir kenara bırakmalısın. Böyle davranmaya devam ettiğin sürece sahip olduğun bağımlılığı yenebilmek için daha fazla çabaya ve uğraşa gerek duyarsın. İşleri zorlaştırmaya gerek olduğunu düşünmüyorum. Hemen şimdi bahanelerden kurtulmalısın.

Mobil uygulamalardan kurtulmalısın

Facebook bağımlılığın kontrol edemeyeceğin derecede yüksekse profesyonel destek almayı düşünmelisin. Bu desteğin ilk adımında uzmanlar sosyal medya uygulamalarını cep telefonundan ve diğer mobil cihazlardan kaldırmanı isteyeceklerdir.

Bunu yaptığınız zaman Facebook veya diğer sosyal medya platformlarıyla aranıza bir mesafe koymuş olursun. Mobil uygulamaları telefonundan veya diğer cihazlardan kaldırmış olman her şeyin çözümü olmayacaktır. Fakat bu bağımlılıktan kurtulmak için ilk ve en önemli adımı atmış olursun.

Facebook’u pratik kullanıma dahil etmelisin

Facebook’tan uzaklaşmak yaşadığın bağımlılığı ortadan kaldırabilecek olsa bile bazen Facebook’u gereği kadar kullanmayı düşünüp çözüm üretmeyi düşünebilirsin. Bunu yapabilmek için öncelikle nelere ihtiyacın olduğunu belirlemelisin. Bununla birlikte Facebook’u yaşamınızda faydalı bulduğun pratik kullanıma dahil etmelisin.

Facebook fazla vaktini aldığı zaman kullanışsız ama iletişim veya sohbet gibi ihtiyaçlarını giderdiği zaman kullanışlı bir ortamdır. Önemli olan durum onu kullanırken kendinizi kontrol etmek, sürekli olarak sayfaları yenilemekten, profil fotoğrafı değiştirmekten veya durum güncellemesi yapmaktan vazgeçmektir.

Gereksiz kişilerle arkadaş olmamalısın

Facebook’ta yapıp yapabileceğin en büyük yanlışlardan birisi daha fazla arkadaş bulmaya çalışmaktır. Eğer bunu yaparsan kısa süre içerisinde kendini bir yarışın içerisinde bulursun. Bu yarışın galibi yoktur çünkü bu yarışın sonunda bir bitiş noktası yer almamaktadır.

Facebook’ta kurduğun arkadaşlıklara dikkat etmelisin. Bazı insanlarla arkadaş olmak sinir bozucu olabilir. Her ne kadar memnun olacağını düşünsen bile istemediğin türden paylaşımların yapılmasına engel olamazsın. Ruh halin sürekli olarak değişim gösterir. Bu durum kısa sürede psikolojinizi olumsuz yönde etkiler.

Olumsuz etkilerini fark etmelisin

Facebook elverişli bir biçimde kullanıldığında kullanışlı olabilen bir sosyal platformdur. Bu tanımın dışında kalan her türlü kullanım seni bir adım daha Facebook bağımlılığına yaklaştırır. Facebook bağımlılığının seni getirebileceği en kötü noktayı düşünmelisin.

Sinirli, kıskanç, sürekli yalnız ve kendini eksik hisseden birisi olmak ister miydin? Sanırım cevabın hayır. Öyleyse Facebook bağımlılığından kurtulmalı veya bu yöne doğru gitmekten kendinizi korumalısın. Bunun için neler yapmak gerektiğini ise artık biliyor olmalısın.

Facebook’tan kurtulunca kazanacakların

Sosyal medya bir anlamda hayatımızı kolaylaştırır. Fakat gereğinden fazla vakit geçirildiğinde hayatımıza zarar vermeye başlayabilir. İletişim kurmak ve sohbet etmek için sosyal medyayı kullanan kişiler sohbetlerini bitirdiklerinde sosyal medyadan ayrılırlar.

Bazı insanlar ise sosyal medyayı bir sohbet ve iletişim kanalı olarak değil vakit öldürme kanalı olarak görürler. Bunun getirisi gereksiz vakit kaybı ve bağımlılık olabilmektedir. Facebook kullanımını azaltan kişiler hayatlarında yeniden güneşin açtığını düşünürler. Çünkü gereksiz birçok şeyden kendilerini kurtarırlar.

Hayatınızın farkında olursun

Önünde bulunan ekrana saatlerce bakarak vakit geçirmen etrafında olan biteni göremediğin anlamına gelir. Belki iş yerinde, belki evde ve belki okulda Facebook’a dalıp gidiyor olabilirsin. Sonuç olarak yaptığın işi hakkıyla yerine getiremezsin. Evde yapılacak işleri aksatmaya başlarsın. Okulda dikkatin çok daha çabuk dağılır.

Facebook’u gereği kadar kullanman durumunda hayatta neler olup bittiğinin farkında olursun. Bir anlamda kendi içinde bir aydınlanma yaşamış olursun. Kendi çevrenin, hayatın ve hayatın güzelliklerinin farkında olursun. Böylece hayat senin için daha yaşanabilir bir yer haline gelir.

Üretkenliğini yükseltirsin

Facebook ciddi anlamda verimlilik düşmanı bir platformdur. Bu onun işlevi değildir. Bu insanın ortaya çıkardığı bir sonuçtur. Artık yoğun bir biçimde bilgisayarlardan halledilen işlerin olması nedeniyle verimliliğin bilgisayar uygulamalarını ne kadar elverişli kullandığın ile ilgili bir durum olur.

İnternet ortamında bilgi ararken Facebook’tan gelecek bir bildirim dikkatini tamamen dağıtabilir. Bir bakayım dediğinde dakikalarını orada tüketmeye başlarsın ve verimliliğin dikkat çekici miktarda düşüş gösterir. Facebook’u gereğinden fazla kullanmayarak üretkenliğini önemli ölçüde yükseltebilirsin.

Zaman kaybını önlersin

Hayatta en değerli unsurun zaman olduğunu düşünüyorum. Zaman kaybedildiğinde geri kazanılamayacak bir unsurdur. Sadece Facebook değil diğer tüm sosyal medya platformları zamanı boşa harcama konusunda önemli katkılara sahiptirler. Sosyal medyada geçirilen zamanı kontrol etmen çok kolay değildir.

Neler yeni bir bakayım dediğin an dakikalarını kaybetmeyi göze almışsın demektir. Facebook’u ve diğer sosyal medya platformlarını kararında kullanarak zamanını daha verimli işlere ayırabilirsin. Böylece otomatik olarak üretkenliğini yükseltmiş olursun.

Başarıya daha yakın olursun

Başarı, belirlediğin hedefleri elde etmek anlamına gelir. Facebook’ta hedefin ne olabilir? Gerçekten bir hedefin olabileceğini düşünüyor musun? Facebook doğası gereği sonsuz eyleme sahip bir platformdur. Asla bir şeyi tam anlamıyla bitirmiş olmazsın.

Normal hayatına döndüğünde ise kitap okumak, belirli bir mesafeyi koşmak veya bahçeyi sulamak gibi çeşitli bitirilebilir işlerle uğraşma şansı elde edersin. Bir şeyleri bitirdiğin zaman kendine olan güvenin artış gösterir ve başarıya daha yakın olabilirsin.

Kendini daha iyi hissedersin

Bu öylesine söylenmiş bir şey değildir. Facebook’u çok sık kullanmadığın zaman kendini daha iyi hissedersiniz. Bunların nedenleri çok farklı başlıklarda ele alınabilir. Bir durum güncellemesi yaptığında bunu kimse beğenmediyse, doğru bir şey yapmış olsan bile yanlış yaptığını düşünürsün.

Fotoğraf paylaştığın zaman birileri güzel olduğunu söylemediğinde kendinizi çirkin hissedebilirsin. İnsanların senden daha başarılı olduğunu görmek seni kısa sürede bunalıma doğru sürükleyebilir. Bu nedenle Facebook’a sürekli bakmayarak kendini daha iyi hissedebilirsin.

Hayatınızdan memnuniyet duyarsın

Facebook sürekli olarak insanların yeni durum güncellemelerinin yer aldığı bir platformdur. Yeni ev alan, yeni araba alan, yeni başka bir ürün alan bir kişi anında bunu Facebook’ta paylaşmayı uygun görebilir. Sen bu paylaşımları görmeye devam ettiğinde zaman kendi hayatından duyduğun memnuniyeti azaltmaya başlarsın.

Facebook’a ayırdığınız vakti azaltıp insanların paylaşımlarına sürekli göz atmayı bıraktığın zaman hayatından daha memnun olabilirsin. En azından kendini kıskanç ve haset bir insan olmaktan kurtarmış olursun. Bu iki kötü huydan herkesin uzak durmak isteyeceğini sanırım hepimiz biliyoruz.

Umarım bu yazı Facebook bağımlılığından kurtulma konusunda sana yardımcı olmuştur. Eklemek veya sormak istediğin bir şeyler varsa hemen yorum yapabilirsin. Ayrıca, yazımı beğendiysen onu arkadaşlarınla paylaşabilir misin?

Paylaşmaya ne dersin?
Kaan Karadeniz
Kaan Karadeniz

İstanbul Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi bölümünden mezunum. Yazı yazmayı ve araştırma yapmayı seviyorum. Psikolog, terapist, astrolog veya yaşam koçu değilim. Hedefim insanların hayatlarına değer katabilecek bilgileri onlarla buluşturmaktır.

7 Comments

  1. Merhaba…
    Makalenize biraz evvel, ben acaba Facebook bağımlısı mı oluyorum?, diye düşünüp internette böyle bir konu işlenmiş midir diye göz gezdirirken rastladım…
    Bu takıntılı halin yazdığınız göstergelerini okurken kendimde farkettiğim sendromlarla(!) örtüştüğünü görmek beni dehşete düşürdü…
    Üzerinde düşününce gittikçe beni esir eden bu bağımlılık nedeniyle ki acabası kalmamış ben bir FB bağımlısı olmuşum bile, yaşamımızdan ne çok güzel şeyleri çıkarmışım, resim yapmak gibi, kitap okumak gibi, eskisi kadar spor yapmamak gibi… Farkettirdiniz teşekkür ederim…
    Hemen hemen bugün kendime çeki düzen veriyorum, bu bağımlılıktan kurtulmak için ne gerekirse ki yukarıda Harika anlatmışsınız, yapıyorum…

    Bu çok faydalı makaleniz için emeğinize sağlık diyor iyi günler diliyorum…

    Gülnaz Akşam

    • Merhaba, düşünceleriniz için çok teşekkür ederim. Aslında eski bir yazıydı bu ama yorumunuzdan sonra biraz gözden geçirmeyi düşünüyorum. Facebook bağımlılığı birçok ülkede hastalık olarak değerlendirilmeye başladı. Hatta bunun için özel tedavi terapileri bile oluşturuluyor. Birçok kişi bu konudan rahatsız ama bazısı ne olduğunu bile anlamış değil. Herkesin kendisini bu tür zaman alıcı etkenlerden kurtarması gerek.

      Yazımın size faydalı olması beni mutlu etti. Tekrardan teşekkür ederim.

      • Merhaba ..Kaan bey,ben de Facebook bağımlısıyım yıllardır.Kurtulmak istiyorum başaramıyorum..çok denedim,kapattım açtım sürekli..Ama çok yalnız hissediyorum kendimi Evliyim eşimle de aramız çok iyi ama yine de yarım olan bir şeyler var .O yarımları Facebook ile görmezden gelmeye çalışıyorum ancak gece olunca içime pişmanlık vicdan azabı doğuyor Facebook kullandığım için ..Elime kitap aldım Facebook’u dondurdum ama sanki sigarayı bırakmış gibi kötü oldum ..aklım hep Facebook’ta ..başka eğlencem meşgalem yok kitap haricinde.Kitap da Facebook kadar eğlenceli değil..
        Böyle bir yazı ararken karşıma çıktınız,çok sevindim.Çok teşekkür ederim ,saygılar sunarım.

        • Merhaba,

          Asıl yorum yaptığınız için ben teşekkür ederim. Yardımcı olmamı istediğiniz bir durum varsa lütfen bunu benimle paylaşın. Elimden geleni yapmaya çalışırım. Facebook bağımlılığı kolay kolay geçecek bir şey değildir ama zamana yayarsanız en azından kullanım sürenizi kısıtlamış olursunuz. İnanın bana hayatınızda çok büyük bir boşluk oluşacaktır. Çünkü kapladığı yer çok büyüktür. Bunu farklı şekilde doldurmak sizin elinizdedir. 🙂

Yorum yapıp katkı sağla...