Aşırı düşünmeyi sonlandıracak 10 adım

Düşüncelerinin seni etkisiz hale getirdiği ve huzur bulmakta zorlandığın bir an ile daha önce tanıştın mı? Buna zihnin yarış etmesi adını verebilirim. Bir bakıma zihnin sürekli düşünerek seni oradan oraya doğru koşturur. Aslında her insanda her zaman olabilen bir şeydir.

Düşüncelerinin seni etkisiz hale getirdiği ve huzur bulmakta zorlandığın bir an ile daha önce tanıştın mı? Buna zihnin yarış etmesi adını verebilirim. Bir bakıma zihnin sürekli düşünerek seni oradan oraya doğru koşturur. Aslında her insanda her zaman olabilen bir şeydir.

Aşırı düşünmenin üstesinden gelmek mümkündür. Sadece bunu nasıl yapacağını bilmen gerekir. Şimdi, aşırı düşünme karşısında cephaneliğini güçlendirecek birkaç adımla tanışmanı istiyorum. Umarım yazımı okuduktan sonra aşırı düşünmeyle arana mesafe koymayı başarabilirsin.

1. Geniş bir bakış açısına sahip olmalısın

Hayattaki küçük şeyleri aşırı düşünme tuzağına düşmek çok kolaydır. Yani bir şey hakkında düşünürken kendine sorman gereken bir şey vardır. Düşündüğüm şey birkaç yıl içinde veya birkaç hafta içinde önemli olacak mı?

Bu basit soruyu kullanarak bakış açını genişletmelisin. Böylece hızlı bir şekilde aşırı düşünmekten kendini alıkoymayı başarabilirsin. Bu bende işe yaradığına göre sende de işe yarayabilir. Sonunda bir şey hakkında bırakıp zamanını ve enerjini daha önemli şeylere odaklamayı başarabilirsin.

2. Kararlar için kısa süreler belirlemelisin

Ne zaman bir şeye karar vermen gerekiyorsa veya harekete geçmen gerekiyorsa kendine bir zaman sınırı belirlemelisin. Düşüncelerini çok uzun bir süre boyunca çevrende tutabilir ve onları zihninde her açıdan görüntülemeyi başarabilirsin.

Bu nedenle, günlük yaşamında son tarihler belirleyerek karar verme konusunda daha iyi olmaya çalışmalısın. En önemlisi harekete geçmeyi öğrenmelisin. Kararın küçük veya büyük olmasının bir önemi yoktur. Sadece karar vermek için bir süre belirlemelisin:

  • Küçük kararlar: Bir e-postayı yanıtlamak veya egzersiz yapmak gibi küçük kararlar için genellikle bir karar vermek için kendine 30 saniye veya biraz daha az süre vermelisin.
  • Büyük kararlar: Geçmiş dahil düşünmen gereken bir şeyler dahil günlerini ve haftalarını alacak bir konu hakkında bir şeyler düşünmek için kendine 30 dakika veya biraz daha az bir süre vermelisin.

3. Gününün strese hazırlamamalısın

Aşırı stresli günlerden tamamen kaçınamazsın. Ancak güne iyi bir başlangıç yaparak kendini gereksiz stresten, aşırı düşünmeden ve ıstıraptan uzak tutmayı başarabilirsin. En azından bunlarla karşılaşma şansını en aza indirmeyi başarabilirsin.

Bu konuda bana yardımcı olan birkaç şeyden söz edeceğim ve umut ediyorum senin de işine yarayacaktır. Aşağıdakileri yaptığın zaman aşırı düşünmeyi bir kenara bırakmış olacaksın. Zihnin her zamanki şeyleri düşünmek yerine daha farklı şeylere odaklanma fırsatı elde edecektir.

  • İyi bir başlangıç yapmalısın: Günün başlangıçları her zaman önemlidir. Çünkü güne nasıl başlarsan günün tonunun ona göre belirlemiş olursun. Stresli bir sabah stresli bir güne neden olur. Olumsuz düşüncelerle didişmek günün karamsar geçmesini sağlar.
  • Tek bir şeyle uğraşmalısın: Gün boyunca net bir şekilde odaklanmak istiyorsan en önemli yapmana yardımcı olacak bir adımdır. Aynı zamanda periyodik dinlenmeler yaparak yeniden şarj olmayı başarabilirsin.
  • Günlük bilgi akışını en aza indirmelisin: Facebook, Instagram, Twitter derken zihnini birçok farklı konuyla doldurmuş olursun. Bu nedenle gün ilerledikçe zihninde daha fazla bilgi girişi ve karmaşa yaşanır. Bu basit ve net düşünmeni zorlaştırır. Bu yaklaşımdan uzak durmalısın.

4. Harekete geçmelisin

Her gün tutarlı bir şekilde harekete geçmeye nasıl başlayacağını bildiğin zaman fazla düşünerek birçok şeyi daha az ertelemiş olacaksın. Gün için son tarihler ve iyi bir ses tonu belirlemek, bana çok daha fazla harekete geçme şansı tanıyan iki şeydir.

İleriye doğru küçük adımlar atmak ve her seferinde yalnızca küçük bir adımı atmaya odaklanmak gerçekten işe yarayan başka bir alışkanlıktır. Çok iyi çalışıyor çünkü kendini bunalmış hissetmiyorsun. Bu yüzden erteleme ve tembellik etme gibi durumlarla karşılaşmıyorsun.

5. Her şeyi kontrol edemeyeceğini bilmelisin

Bir şeyleri 100 kez düşünmeye çalışmak, her şeyi kontrol etmenin bir yolu olabilir. Hata yapma, başarısız olma veya aptal gibi görünme riskine girmemek için her olasılığı örtbas etmek gibi bir dizi şeyle karşılaşmamış olursun.

Fakat bu şeyler, konfor bölgeni gerçekten genişlettiğin bir hayat yaşamanın bir parçasıdır. Hayran olabileceğin ve sana ilham veren hayat yaşamış olabilecek herkesin belirli bir ortak noktası vardır. Bu insanlar hata yaptılar ve başarısız oldular.

Çoğu durumda hataları ve başarısızlıkları bir şeyler öğrenmenin değerli bir geri bildirimi olarak kabul ettiler. Olumsuz görünebilecek şeyler onlara çok şey öğretmiştir. Büyümelerine ve gelişmelerine yardımcı olacak hemen hemen her şeyi en iyi şekilde kullanmışlardır.

Bu yüzden her şeyi kontrol etmeye çalışmayı bırakmalısın. Bunu yapmaya çalışmak işe yaramıyor. Çünkü hiç kimse (ben ve sen dahil) tüm senaryoları önceden göremez. Bunu söylemek elbette yapmaktan daha kolaydır. Bu yüzden ufak adımlarla başlamak çok daha sağlıklıdır.

6. Gerektiğinde düşünmeyi bırakmalısın

Bazen yatağa yatmaya çalışırken ve tam uyumak üzereyken o kara bulutlar gelir insanın üzerine çökerler. Aklına olumsuz düşünceler doluşmaya başlar. Bunlar epey zarar vericidir. Çünkü gafil avlandığın bir zamanda karşına çıkmış düşüncelerdir.

Bunlar karşısında ne yapmalısın? Bunları şimdi düşünmeyi bırakmalısın. Çünkü uykulu olduğunda zihnin açıkça olumsuzluğa karşı savunmasız olacaktır. Bu yüzden “Hayır şimdi düşünmeyeceğim!” demek ve bunu tekrarlamak iyi bir fikirdir.

Bu düşünceleri ne zamana kadar erteleyebilirsin? Yemek yedikten veya sabah ayıldıktan hemen sonraya kadar erteleme şansın vardır. Bunun için elbette biraz pratik yapman gerekecektir. Bunu yaptığında aynı zamanda garip bir durumla karşılaşacaksın.

Uykuluyken düşünmeye çalıştığın durumların %80’inin neredeyse çok küçük etkiye sahip olan şeylerden olduğunu göreceksin. Eğer %20’lik dilime denk gelirsen zihnin kendini hazırlamış olacaktır. Bu sayede sorunlarla daha yapıcı bir şekilde başa çıkabilirsin.

7. Korkularda kaybolmamalısın

Aşırı düşünmeyi teşvik eden bir diğer önemli durumlardan birisi korkulardır. Korkular birer tuzaktır ama aynı zamanda doğal bir biçimde oluşurlar. Korkular olmasaydı tam anlamıyla savunmasız bir varlık olurduk.

Fakat korkular nedeniyle aklının çılgınca koşması bir şey yaparsan ne olabileceğine dair felaket senaryoları yaratır. Bu yüzden kendine dürüst bir biçimde “En kötü ne olabilir?” sorusunu sormalısın. Bu soru masum bir soru gibi görünebilir ama aşırı düşünmenin en önemli ilaçlarından biridir.

Olabilecek en kötü şeyin gerçekte ne olabileceğini anladığın zaman genellikle pek olası olmayan bir şey olursa ne yapacağını düşünmek için biraz zaman harcayabilirsin. Gerçekçi olarak olabilecek en kötü şeyi genellikle zihninin korkulardan yola çıkarak sorgulayacağını bilmelisin.

9. Egzersiz yapmalısın

İşte en sevdiğim kısım. Harekete geçmelisin derken şaka yapmıyordum. Hayatının her alanında hareket olmasına gerek yok ama her gün birkaç dakika yürümek gibi belirli egzersizleri yapmayı düşünmelisin. Bu hem fiziksel hem de zihinsel sağlığın için önemlidir.

Fiziksel olarak sağlıklı olmayı başardığın zaman karar verme konusunda zihnin çok daha iyi çalışır. Ben gerçek anlamda aşırı düşünen insanlardan biri olarak bunu sana gönül rahatlığıyla önerebilirim. Sadece birkaç adım, birkaç ekipmansız hareket dahi yeterli olacaktır.

9. Uyku kalitene dikkat etmelisin

Olumlu bir düşünce yapısına sahip olmak ve olumsuz düşünce alışkanlıklarda kaybolmamak söz konusu olduğunda en çok ama en çok ihmal edilen durumlardan birisi uyku kalitesidir. Uykun yeterli kaliteye sahip değilse maalesef ne kadar istersen iste sağlıklı düşünemezsin.

Çünkü yeterince uyumadığın zaman daha savunmasız olursun. Endişe ve karamsarlığa karşı savunmasız kalırsın. Normalde yaptığınız kadar net düşünemezsin. Bunun bir sonucu olarak zihninde dolanıp duran düşüncelerde kaybolursun.

  • Serin tutmalısın: İlk başta sıcak bir yatağa girmek güzel bir fikir gibi görünebilir. Ama yatacağın odayı serin tutarsan daha sakin uyumayı başarabilirsin. Bunu kendin test edip sonuçlarını benimle paylaşabilirsin.
  • Kulaklık kullanabilirsin: Biraz takıntıları olan bir insan olarak bunu pek tercih etmiyorum ama deneyebilirsin. Gürültülü bir ortamda uyuman gerekiyorsa bir çift basit kulaklık hayat kurtarıcı olabilecektir.
  • Uyumaya zorlamamalısın: Yapılan en büyük hatalardan biri uykusuz olunduğu zaman yatmaya çalışmaktır. Kendini uyumaya zorlamamalısın. Sadece yatakta daha fazla süre geçirmiş olursun. Bir o yana bir bu yana dönerek ekstra şeyler düşünmen zorunda kalırsın.

10. Anın tadını çıkarmalısın

Geçmişte ve zihninde olası bir gelecekte değil, günlük hayatında şimdiki anda bulunarak genellikle şeyleri düşünmek için harcadığın zamanın çoğunu sadece şimdi burada olmakla değiştirebilirsin. Buna bazıları farkındalık bilinci adını verir. Bunu yapmalısın.

  • Yavaş hareket etmeye başlamalısın: Şu anda ne yapıyorsan onu daha yavaş bir biçimde yapmaya başlamalısın. Daha yavaş hareket etmeli, daha yavaş konuşmalı ve bisikletini daha yavaş sürmelisin. Bunu yaparak vücudunu nasıl kullandığının farkına varırsın.
  • Şimdi ben… diye başlamalısın: Şimdi ben A kişisiyim. A dişlerini fırçalıyor olabilir. Bisiklet sürebilir, egzersiz yapabilir, yemek yapabilir veya bulaşık yıkayabilir. Bu basit alışkanlık zihninin başka yerde dolaşmayı bırakmasına yardımcı olur.
  • Yeniden bağlanmalısın: Aşırı düşünmede kendini kaybettiğini hissediyorsan o düşünceyi zihninde durdurmalısın. Basit bir “Dur!” ikazı yeterli olacaktır. Şimdiki ana yeniden bağlanmalı ve hepsini hissetmeli, duymalı ve görmelisin.

Aşırı düşünme konusunda hiçbir şey işine yaramadı mı? Nitelikli bir profesyonelden yardım almayı düşünebilirsin. Düşüncelerin üzerinde çalışmak ve hatta zihniyetini, bakış açını ve yaşam biçimini değiştirmek için yeni araçlar keşfetmeyi başarabilirsin.

Paylaşmaya ne dersin?
Kaan Karadeniz
Kaan Karadeniz

İstanbul Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi bölümünden mezunum. Yazı yazmayı ve araştırma yapmayı seviyorum. Psikolog, terapist, astrolog veya yaşam koçu değilim. Hedefim insanların hayatlarına değer katabilecek bilgileri onlarla buluşturmaktır.

6 Comments

  1. Bu yazıda söylediklerinizin bir çoğu doğru fakat bazıları elimizde olmuyor sanki mesela 6. madde ne zaman yastığa başımı koysam düşünceler kafamda dönüyor, sizin dediğiniz gibi bugün düşünmeyeceğiö uyuyacağım diye kendimi zorlasam bile bunu başaramıyorum, zaten başarabilirsem de düşüncenin kabus versiyonu devreye giriyor ve sabah uyandığımda gün nasıl başlar ise öyle gidiyor.

    • Merhaba,

      Eğer kendinizi bu şekilde kontrol etmekte zorlanıyorsanız yani bunu bir süre denediyseniz ama olmuyorsa bir profesyonel destek almanızı öneririm. Psikologların ve terapistlerin yönlendirmesiyle bu düşüncelerden sıyrılmanız çok daha kolay olacaktır. Kimi zaman düşünceler istem dışı gelebilirler. Bu tür düşüncelerle boğuşmak insanı yorduğu gibi aynı zamanda bunaltır. Bunu çok iyi anlıyorum ama “yapamıyorum” demek yerine “yapmak istiyorum” demek arasında bilinç odaklı bir farklılık vardır. İlkini unutup ikincisiyle yaşamaya alışmak biraz zaman alır. 🙂

      • Yani evet ama zaten ilaç kullanıyorum iyi hissedip uzun aralıklar verince n0ksediyor bu durum yani aslında destek aldım ve doktorların yapabilecekleri sanırım buydu irade ve zaman lazım diyelim.

        • Merhaba,

          Hangi teşhis sonucunda hangi ilacın size verildiğini öğrenebilir miyim? İlaçları kullanırken kendinizi daha iyi hissediyorsanız bu durumda ilaç kullanmaya devam etmeniz ve ara vermemeniz gerekir. Doktorunuz size ilacı kesmeniz gerektiğini mi söylüyor yoksa siz artık kendimi daha iyi hissediyorum diyerek mi ilacı kesiyorsunuz? O kısmı tam anlayamadım maalesef.

          • Merhaba,

            Maalesef ilacı birden kesmeniz doğru değil. Bu durumda kendinizi yoksunluk haline sokmuş oluyorsunuz. İyileşmekten çok kendinize daha fazla zarar veriyorsunuz. Prozac kaygı bozukluğu için kullanılan yaygın ilaçlardan birisidir. Ben doktor olmadığım için ilacın kendisi ve yan etkileri konusunda yorum yapmayacağım. Zamanında yolumun kesiştiği bir ilaç olduğu için birden bırakılmaması gerektiğini, bırakılınca çok ciddi problemlerin baş gösterebileceğini biliyorum. Bu yüzden, ilaç kullanmayı istemiyorsanız bile doktorunuz ile konuşup gerekirse daha hafif bir ilaç ama sürekli olarak yola devam etmeniz çok daha sağlıklı olacaktır.

Yorum yapıp katkı sağla...