Okuma hızını artırmanın 9 yolu

Nitekim, hızlı okumak kitabı anlamadan ve bilgiyi özümsemeden okumak değildir. Okuduğun kitabın bir değerinin olmasını istiyorsan sana bir şeyler katması gerektiğini hatırlaman gerekir. Sana değer katmayacak bir kitabı okumanın bir anlamı yoktur öyle değil mi?

İnsanlar ortalama olarak bir dakika içerisinde 200 veya 300 kelime okuyabilirler. Bu rakamlar ortalama değerleri belirttiği için bundan daha fazla kelime okumayı başarabiliyorsan kendinizi hızlı kitap okuyan biri sayabilirsin. Bu rakamların altında kalan kişiler ise genellikle okuma hızı nasıl arttırılır sorusuna cevap ararlar.

Nitekim, hızlı okumak kitabı anlamadan ve bilgiyi özümsemeden okumak değildir. Okuduğun kitabın bir değerinin olmasını istiyorsan sana bir şeyler katması gerektiğini hatırlaman gerekir. Sana değer katmayacak bir kitabı okumanın bir anlamı yoktur öyle değil mi?

Alt okuma yapmadan okumayı öğrenmelisin

Vazgeçilmesi en zor alışkanlıklardan birisi alt okumadır. Alt okuma, bilinçaltımız tarafından sayfadaki kelimeleri telaffuz etmek için bize sunulan sınırdır. Kelimeleri sesli bir şekilde söylemiyorken dudaklarını hareket ettirdiğini fark edersen bu alt okuma yaptığın anlamına gelir.

Bu alışkanlıktan kurtulmak kolay değildir. Alt okuma yapmadan ilerleyebilmek zaman alıcı bir iştir. Başlangıçta hala biraz alt okuma söz konusu olacaktır. Fakat sadece onları telaffuz etme isteği olmadan kelimeleri gözlemleyerek okuma alışkanlığı zaman içinde kendi başına oluşmaya başlayacaktır.

Alt okumadan kurtulmak gerçekten kolay değildir. Kelimeleri telaffuz etmeye gerek kalmadan kelimelere bakmaya ve düşünmeye başlamak zaman alacaktır. Fakat endişe duyman gereken tek şey, seslerini duyma arzusu olmadan kelimelere bakmak olmalıdır.

Mevcut temel durumunu belirlemelisin

Hızlı okumanın bir diğer önemli unsuru kendi gelişimini tanıma yeteneğidir. Gelişimini ölçmeden önce bir taban çizgisine ihtiyacın olacaktır. Daha sonra ölçmek için bir taban çizgin olduğunda, okumalarını bu taban çizgiye göre periyodik olarak ölçmen gerekecektir.

Kendi taban çizgini anlamadaki sorun, bir program dakikada belirli bir miktarda kelime okuduğunu söylediğinde bunu pratik terimlere çevirmenin zor olmasıdır. Başlamak için harika bir başlangıç noktası olabilir ama asıl önemli olan ortalama bir sayfayı okumak için kaç dakika gerektiğini bilmektir.

Ortalama bir kişinin bir sayfayı okuması 5-10 dakika sürüyorsa, hızlı bir okuyucunun 2-3 dakika sürmelidir. Bu, 200 sayfalık bir kitabın hızlı bir okuyucu için 400-600 dakika ve ortalama bir okuyucu için 1.000-2.000 dakika süreceği anlamına gelir.

Rakamlara bakacak olursak ortalama bir okuyucu, hızlı okuyucudan ortalama 13 saat daha fazla mesai yapacaktır. Kayıp zamanın yarım günden daha fazla olduğu ortadadır. Fakat, hızlı bir okuyucu olmak kolay değildir. Yoluna engeller çıkacaktır ama bunları ele almada kendine kolaylık tanırsan, onları kolayca aşmış olacaksın.

İşaret aracı kullanmalısın

Okurken sana rehberlik etmesi için bir işaret aracı kullanmalısın. Küçük yaşlarda çocuklara öğretildiği gibi işaret parmağını işaret aracı olarak kullanmayı deneyebilirsin. Bu ufak hile, birkaç önemli nedenden dolayı okumayı hızlandırırken işe yarar bir yöntemdir.

Hızlı okumanın önündeki en büyük ve en önemli engel, yeni beceriler öğrenmek değil, bize engel olan eski becerileri ortadan kaldırmaktır. Bize engel olan bu becerilerden biri işaret aracı olmadan okumaktır. Fakat hızlı okumayı çabuk öğrenmek için işaret aracı kullanmak şarttır.

İşaret aracı tek bir metin satırını geçmek için kullanacağın süreyi sayfa geneline yaymasıdır. Buradaki tek istisna kafa karışıklığı olduğunda tekrar okuma yapmaktır. Fakat bunun okumanın doğal bir parçası olduğunu unutmamak gerekir.

İşaret aracını veya parmağını metnin bir tarafından diğer tarafına tutarlı bir hızda geçirmen gerekir. Bu şekilde pratik yaparak yapmalısın. Çünkü normal bir şekilde hızlı hareket etmeye çalıştığında muhtemelen hızlı ve akıcı bir hızlı okuma yapamazsın. Çünkü bir kelimeyi atladığın zaman geri dönmek zorunda kalırsın.

Kontrole odaklanmalısın

Metin içinde hareket ederken, bir kitabın belirli bölümlerinin birer esintiden ibaret olduğunu, diğerlerinin ise hızlı bir şekilde okumak için çok yararlı bilgilerle dolu olduğunu göreceksin. Bu, okumanın doğal bir parçasıdır. Kalın bir kaynaktan okumaya sorunsuz geçişin yolu ise kontrollü davranmaktır.

Elimizde olan ilk kitap kalın olsun, sıkıcı bir tarih kitabından bahsettiğimizi düşünelim. Kitapta belirli tarihler ve isimler bulmamız gerektiğinde, isimler tararken sayfaların okunmasını hızlandırmak kolay olurdu. Bu insanların ve tarihlerin önemini bulmamız gerektiğinde daha yavaş hareket etmemiz gerekir.

Elimizde olan ikinci kitap kurgusal bir roman olsun. Örneğin, bir adada hapsolmuş bir ailenin adadan çıkmaya çalıştıkları maceraları anlatan bir romandan söz edelim. Bu eserde belirli kısımları kaçırdığını hissetsen bile geri dönmek zorunda olmazsın. Çünkü o boşlukları zihninde doldurmayı başarabilirsin.

Bu bağlamda, hızlı okumanın farklı kitaplar için farklı etkilerinin olduğu açıktır. Yeni başlayanlar, hızlı okumanın tamamen hızla ilgili olduğuna inanmakla hata yaparlar. Fakat temel olarak her şey okumakla ilgilidir. İşin hız yönü basitçe okuduğumuz bir bölümü kontrol etme becerisidir.

Gözlerini eğitmelisin

Hızlı okuyan biri olmak istiyorsan yapman gereken en önemli şeylerden birisi gözlerini bu konuda eğitmektir. Okurken gözlerinin ne kadar hareket ettiğini tanımak çok önemlidir. Ortalama bir insanın gözleri geriye gitmeden tek bir hatta hareket etmeye devam edebilir durumda değildir.

Gözlerine dikkat etmeye başlarsan onun önce geri, sonra ileri ve sonra tekrar geri gittiğini fark etmeye başlayacağını görebilirsin. Uzun vadede bu, okuma deneyimine saatler katar ve ilk etapta elindeki kaynağı bitirmene bile engel olabilecek bir durumdur.

Okurken gözlerini yerinde tutmak, okumak için yavaşlamak isteyeceğin tek bir kelimeye veya ifadeye odaklanma konusunda sana yardımcı olabilir. Gözlerini kafanla hareket ettirmek, bir satırdan diğerine veya sayfadan sayfaya geçerken rahat ve akıcı hareket oluşturma yardımcı olur.

Gözlerine düz çizgilerle tarama yapmayı öğreterek ve karışıma ekstra kontrol katmanı eklemek için kafa hareketini kullanarak, mümkün olduğunu düşünmediğin hızlarda dahi rahatça manevra yapabilme kabiliyeti elde edebileceğini bilmelisin.

Önemsiz kelimeleri atlamaya çalışmalısın

Hızlı okuyucuların sayfalar arasında nasıl bu kadar hızlı ilerlediğini merak ediyorsan, her kelimenin eşit değerde olmadığını kavraman gerekir. Sana yardım etmeyen çok sayıda küçük ve belirsiz kelime olacaktır. Onları okumak için kendini zorlamak zorunda olmadığını bilmelisin.

Sayfa başına okuma süresinin belirli kelimeleri kaldırdıktan sonra değişebileceğini bilmek önemlidir. Örneğin, “ve”, “ama”, “gibi”, “ile” gibi kelimeleri ortadan kaldırdığında okuma hızının yükseldiğini fark edebilirsin. Küçük kelimeleri atlamanın en iyi yanı yararlı hiçbir şeye katkıda bulunmamalarıdır.

Kelimeleri atlayarak daha fazlasını elde etmiş olursun. Kelimeleri bir anlığına yok sayın. Küçük kelimeleri atlamak için kendini eğitmek, onlara çok fazla dikkat etmen gerekmediğini söylemek kadar basittir. Gözlerin önemsiz kelimelerden sıyrılarak ilerlemeye devam etmesine izin vermemelisin.

Metin tarama pratikleri yapmalısın

Artık hızlı okuma konusunda öğrenmen gereken her şeyi öğrenmiş durumdasın. Hızlı okumaya başlamak için gereken temel becerileri zaten anlamış durumdasın. Fakat uygulamada pek çok şey değişiklik gösterebilir. Bu değerli beceriyi öğrenmek için sayfaları taramaya alışmış olman gerekir.

İlk başta beceri yavaş yavaş gelişecektir. Ancak birkaç gün içinde kaçınılmaz olarak daha kolay olmaya başlayacaktır. Beş hafta içinde yarından daha iyi olmuş olacaksın. Bu yüzden rahatlayıp yolculuğun tadını çıkarmaya çalışmalısın. En sonunda hızlı bir okuyucu olmayı başarabilir duruma gelebileceksin.

Pratik yapmaya devam etmelisin

Bu noktaya kadar başarılı bir şekilde geldiysen artık hızlı okumayı kendi başına halletmen için ihtiyacın olan her şeye sahipsin demektir. Hızlı okuma, ustalaşmak için zor bir beceri gibi gözükebilir. Fakat durum gerçekte öyle değildir. Sadece birkaç temel anlayışa sahip olman yeterlidir.

Bu aşamada birincil amacın kendini düzenli olarak pratik yapmaya zorlamaktır. Burada yer alan teknikleri uygulamaya devam etmen gerekir. Bu yüzden bir sonraki adımı takip etmeni öneriyorum. Planlı okuma yaparak kendini hızlı okuma konusunda geliştirmeyi başarabilirsin.

Planlı okuma yapmalısın

Bazen, olağanüstü bir cümle üzerinde durmak veya bir önceki sayfadaki bir pasajı tekrar gözden geçirmek için zaman ayırmak, yavaşça okumak bir zevk olabilir. Fakat bu tür bir okuma lükstür. Hepimizin bildiği gibi çoğu zaman belirli belgeleri daha hızlı okumaktan yararlanmamız gerekir.

  1. Okuyacağın materyali gözden geçirmelisin. Çalışmanın yapısı hakkında ipuçları geliştirmek için ana başlıklara, bölümlere ve diğer ilgili kısımlara göz atmalısın.
  2. Materyali okurken okuma hızını ayarlamalısın. Materyalin bir bölümünü anladığından emin olman gerektiğinde yavaşlamaya çalışmalısın. Diğer bölümleri bilmen gerekmiyorsa hızlanmayı düşünmelisin.
  3. Okuyucular, metin satırına aynı anda birkaç kelime alarak okuma hızlarını önemli ölçüde artırabilirler. Bu konuda geliştirilmiş bazı yazılımlar vardır. Bunlardan destek almayı düşünebilirsin.
  4. Okuma hızını artırmanın bir başka yolu, cümlelerdeki anahtar kelimelere odaklanmaktır. Bağlaçlar, edatlar veya nesneler üzerinde durmayarak okuma hızını artırmayı başarabilirsin.
  5. Kalem veya parmağın gibi bir araç kullanın. Gözünü çizgi boyunca ilerleterek bir odak noktası kullanmayı denemelisin. Bir hızlandırıcı, hızını artırmana ve yeniden okumayı azaltma konusunda sana yardımcı olabilecektir.
  6. Okudukların hakkında konuşmalısın. Bazı okuyucular, arkadaşlarıyla okumaları hakkında konuşarak materyali etkili bir şekilde anlama yolunu tercih etmektedirler.
  7. Senin için en iyi okuma programını belirlemelisin. Materyale bir saatten fazla konsantre bir biçimde durman mümkün değildir. Ayrıca okumak için gün içerisinde uyanık olduğun bir saati seçmeye özen göstermelisin.
  8. Kesintilerden ve dikkat dağıtıcı unsurlardan uzak durmaya çalışmalısın. Bunun için kendin için en ideal olan okuma alanını veya okuma noktasını bulman gerekir.
  9. Pratik ve tekrar pratik. Okuma hızını artırmanın en iyi yolu okuma alıştırması yapmaktır. Yukarıda yer alan tekniklerden bazılarını denemelisin ve senin için en uygun stratejileri mükemmelleştirmeye çalışmalısın.

Umarım bu yazı okuma hızını artırma ve hızlı okuma becerisi geliştirme konusunda sana yardımcı olmuştur. Eklemek veya sormak istediğin bir şeyler varsa hemen yorum yapabilirsin. Ayrıca, yazımı beğendiysen onu arkadaşlarınla paylaşabilir misin?

Paylaşmaya ne dersin?
Kaan Karadeniz
Kaan Karadeniz

İstanbul Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi bölümünden mezunum. Yazı yazmayı ve araştırma yapmayı seviyorum. Psikolog, terapist, astrolog veya yaşam koçu değilim. Hedefim insanların hayatlarına değer katabilecek bilgileri onlarla buluşturmaktır.

Yorum yapıp katkı sağla...