Okurken daha verimli olmanı sağlayacak 9 beceri

Okuma becerileri hayatını değiştirebilir. Herhangi bir beceriye sahip olmasan bile okuma tek başına pek çok şeyi yapmanı sağlayacak güçtedir. Okuma sayesinde yeni beceriler öğrenebilirsin. İnanılmaz hikayelerin içerisinde yolculuğa çıkarak zaman ve mekan fark etmeksizin öğrenmeye devam edebilirsin.

Her beceri gibi okuma konusunda da daha pratik ve daha üretken olabilirsin. Dijital teknolojilerdeki ilerlemelere saygı duyarak okuma alışkanlığından daha fazla verim almaya çalışman önemlidir. Bu sadece, hem kitapları hem de internet sitelerini okuma konusunda daha üretken olmanı sağlayacak bir hatırlatmadır.

Okuma sebebini belirleme

Genel olarak bir şeyler okumak için iki farklı sebebe sahip olursun. Boş zamanını değerlendirmek istiyorsundur veya bir şeyler öğrenmek istiyorsundur. Boş zamanını doldurmak için okuyorsan verimli okuma becerilerini geliştirmek pek önceliğin olmayabilir.

Bununla birlikte, öğrenme için okuyorsan verimli okuma konusunda kendini geliştirmen çok önemli olabilir. Bunun sebebi hem zamandan tasarruf etmek hem de okuduğunu daha iyi anlayabilmek için bir takım geçerli becerilere sahip olmanın gerekli olmasıdır. Çünkü daha fazla okumak, daha fazla öğrenmek anlamına gelir.

Daha fazla kitap okumak daha fazla şey öğrenmeni sağlayacaktır. Daha fazla kitap okumak aynı zamanda okuma alışkanlığının pratiğe dönüştüğünün bir göstergesi olacaktır. Fakat hedefin daha fazla kitap okumak değil daha verimli bir şekilde daha fazla eser okumak olmalıdır.

Hiçbir şeyi anlamadan, özümsemeden ve elde ettiğin bilgileri kullanmadan bir şeyler okumaya çalışmamalısın. Bu zamanını boşa harcadığın anlamına gelir. Okumanın bir hedefi vardır. Kendine daha üretken olmak, daha başarılı olmak, bir konuda daha fazla bilgiye sahip olmak gibi çeşitli hedefler belirlemelisin.

Daha fazla kitap okumak (aslında kitapla sınırlamamak lazım) zaman içerisinde kendini geliştirdiğini görmeni sağlayacaktır. İnsan olarak ihtiyacın olan daha fazla bilgidir. Elde ettiğin bilgiyi işleme konusunda kendine güvenmek istiyorsan her zaman daha verimli bir biçimde okumanın yollarını aramaya çalışmalısın.

Not tutma

Birçok basılı kitabın yanında çeşitli kenar boşlukları vardır. Bu boşluklar kendi notlarını ekleyebileceğin kısımlardır. Dijital kitaplarda ise zaten bunun için çeşitli araçlara sahip olursun. Nitekim, bazı kitaplarda not tutabilmen için boş sayfaların olduğunu unutmamalısın.

İyi kitap okuyucularının ortak noktası aslında yazarak çalışma konusunda iyi olmalarıdır. Kitap okurken mutlaka not tutman bu nedenle önemlidir. Hem öğrendiklerini daha iyi anlarsın hem de onların akılda kalma sürelerini yükseltmiş olursun.

Maalesef ben kitapların üzerine yazma konusunda pek istekli biri değilimdir. Bu nedenle bu iş için ayrı bir defter tutarım. Genellikle kitabı okurken ilgi çekici bulduğum veya daha sonra işine yarayacağını düşündüğüm kısımları bu deftere yazarım. Not tutmak için buna benzer yöntemleri kullanmayı düşünebilirsin.

Sürü stratejisini uygulama

Sürü stratejisi temelde bir konuya derinlemesine girmeyi ve bu konuyu birden çok açıdan öğrenmeyi içerir. Bu öğrenme stratejisinde mümkün olduğunca çok okuma dışı etkinliklere yer vermek önemlidir. Sürü stratejisini nasıl kullanabileceğini bir örnekle daha basit bir biçimde açıklamaya çalışabilirim.

Örneğin, Birinci Dünya Savaşı ile ilgili bir şeyler öğrenmek istiyorsun diyelim. Savaş hakkında karşına çıkacak onlarca kaynak vardır. Savaşı Alman, İngiliz, Türk ve Rus kaynaklarından öğrenebilirsin. Tüm olan biteni tek bir kaynak türünden öğrenmek yerine birçok kaynak türünden öğrenip sürü stratejisini uygulamaya koymalısın.

Ryan Holiday bu stratejinin mimarı sayılır. Kendisi Amerikan İç Savaşı hakkında her şeyi öğrenmek isterken bu stratejiyi uygulamıştır. Kısacası bir konuda tüm kaynakları olabildiğince sömürmeye çalışmış, konuya farklı bakış açılarından yaklaşmış ve sonunda belirli bir bilgi birikimi oluşturmayı başarmıştır.

Yazar hakkında okuma

Okuduğun kitabın yazarı kimdir? Yazar hakkında bilgi edinmek deneyimini önemli ölçüde derinleştirecektir. Örneğin, Victor Hugo’nun biyografisini okuyabilirsin. Yazarın biyografisini okuduktan sonra onun eserlerine bakış açın çok daha farklı olacaktır.

Victor Hugo’nun biyografisini okuduktan sonra yazarın daha önce yayınladığı kitapları bulmaya çalışırsın. Eserlerini sürekli nasıl bir zeminde yazıldığını öğrenebilirsin. Bu sayede Sefiller ve Notre Dame’ın Kamburu eserlerini okurken tam olarak nasıl bir kalemle yazıldığını anlayabilirsin.

Başkalarıyla tartışma

Çoğu açıdan okuma yalnız başına gerçekleştirebileceğin bir alışkanlıktır. Ancak, bazı planlamalarla okumayı sosyal bir faaliyet haline dönüştürebilirsin. Örneğin, notlarını başkalarıyla tartışabileceğin bir kitap forumuna, sosyal ağ grubuna veya kitap kulübüne katılabilirsin.

Hayatını iyileştirmek ve verimliliğini artırmak için okuyorsan, okuduğunu farklı birileriyle tartışmak ondan daha fazla istifade etmeni sağlayacaktır. İnsanlarla okuduğun eseri tartışmalı ve farklı fikirlere açık olmalısın. Birinin sana sunacağı farklı bir bakış açısı eseri yeniden değerlendirmeni dahi sağlayabilecektir.

Bağlamı araştırma

Okuduğun çoğu kitap için çeşitli destekleyici materyallere göz atman gerekir. Destekleyici materyaller kitaba yeni bir ışık veren ekstra bağlamlar sunarlar. Aynı şey kitabın tanıtım metni için de geçerlidir. Bu açıdan kitaplarda iki farklı noktaya dikkat etmek önemlidir:

• Teşekkür kısmı: Bazı durumlarda, yazarlar basit bir isim listesi sunacaktır. Diğer durumlarda, yazarın temel ilişkileri hakkında bilgi edinmiş olacaksın. Ayrıca kitaba katkı yapmış olan diğer kişiler hakkında bilgi edinebilirsin.
• Dipnotlar: Dipnotlar ve referanslar daha fazla okuma gerçekleştirmek için sana sayısız öneri sunacaktır. Dipnotların tamamını okumak zorunda olmadığını bilmelisin. Yazar ilgi çekici bir bilgi sunduğunda burada yer alan bilgileri araştırmayı düşünebilirsin.

Kazanımları düşünme

Boş zamanını bir kitap okuyarak değerlendirme yoluna gittiysen o kitaptan elde ettiğin kazanımları düşünmeye başlayabilirsin. J. R. R. Tolkien’in devasa dünyasında kaybolmak hoşuna gitti mi? J. K. Rowling’in Harry Potter korkusu sana farklı bir deneyim sundu mu?

Her okuduğun kitapta bu şekilde gözlemlere sahip olmalısın. Bu gözlemler bir kitabı bitirdikten sonra yeni bir kitap bulma konusunda sana destek olacaklardır. George Orwell okuduktan sonra bir anda Jules Verne okumaya başlamak gibi çeşitli geçişler yaparak hayal dünyanı genişletmeyi başarabilirsin.

Yorumları okuma

Okuduğun kitaplar hakkındaki yorumlara göz atmak farklı bakış açılarına merhaba demekle eşdeğerdir. Kitabı satın aldığın internet sitesinde yapılan yorumları okuyabilirsin. Kitap forumlarında yapılan tartışmalara göz atabilirsin. Tartışmalara katılabilir ve kendi bakış açını ortaya koyabilirsin.

Sırf bunun için takip etmeyi düşüneceğin adresler dahi vardır. Örneğin yerli yazarların kitapları hakkında daha fazla bilgiyi 1000 Kitap veya ekşi sözlük adreslerinde bulabilirsin. Burada farklı yorumlara ve önerilere göz atabilirsin. Yabancı yazarların kitapları için Goodreads adresini kullanabilirsin.

Takip aracı kullanma

Okuduğun metinle etkileşim kurmanın en kolay yollarından biri okurken bir takip aracı kullanmaktır. Takip aracı işaret parmağın veya kalemin olabilecektir. Okuduğunu vurgulama en eski okuma stratejilerinden biridir. Bu hem okuduğunu anlama hem de okuduğunu daha hızlı okuma konusunda sana yardımcı olacaktır.

Takip araçlarının en iyi yanlarından biri odaklanma konusunda daha az problem yaşamana yardımcı olmalarıdır. Kitap okurken dikkati çabuk dağılan biriysen takip aracı kullanmayı düşünebilirsin. Fakat odaklanma konusunda problem yaşamaya başladığında kendini dinlendirmeyi ihmal etmemelisin.

Umarım bu yazı daha verimli bir okuyucu olmanı sağlayacak becerileri anlama konusunda sana yardımcı olmuştur. Eklemek veya sormak istediğin bir şeyler varsa hemen yorum yapabilirsin. Ayrıca, yazımı beğendiysen onu arkadaşlarınla paylaşabilir misin?